МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР

 УЛААНБААТАР ХОТЫН ИРГЭДИЙН ХУРЛЫН СОНГУУЛЬД ОРОЛЦОХ ИРГЭНИЙ ЗОРИГ НОГООН НАМЫН МӨРИЙН ХӨТӨЛБӨР

Оршил

Хурдтай хотжилт, байгаль орчны сорилтуудын өмнө Улаанбаатар хотын тогтвортой хөгжил нь оршин суугчдын эрүүл, чинээлэг ирээдүйг хангах хамгийн чухал асуудал юм. “Иргэний зориг ногоон нам” Улаанбаатар хотыг ногоон хотын амьдралын загвар болгон хувиргах зорилготой. Бидний алсын хараанд байгальд ээлтэй дэд бүтцийг нэгтгэх, ногоон байгууламжийг дэмжих, цахилгаан автобус, дугуйн замаар нийтийн тээврийн үйлчилгээг сайжруулах, хотын ногоон байгууламж, цэцэрлэгт хүрээлэнгүүдийг өргөтгөх зэрэг багтана. Эдгээр санаачилгыг урьтал болгосноор бид одоогийн оршин суугчдынхаа хэрэгцээг хангаад зогсохгүй хойч үедээ байгаль орчноо хайрлан хамгаалах чадвартай хотыг бий болгохыг зорьж байна. Тогтвортой, эрч хүчтэй Улаанбаатар хотыг бий болгохын тулд хотын хөгжлийн байгаль орчин, нийгэм, эдийн засгийн асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн цогц арга барил юм.

Нэгдүгээр бүлэг:

ХОТЫН ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖИЛ

Улаанбаатар хотын тогтвортой ирээдүйг бий болгохын тулд байгальд ээлтэй дэд бүтэц, ногоон байгууламжийг хөгжүүлэхэд нэн тэргүүнд анхаарах нь нэн чухал юм. Иргэний Зориг Ногоон нам барилга байгууламж, хотын дэд бүтэц нь эрчим хүчний хэмнэлтийн өндөр стандартыг хангаад зогсохгүй байгаль орчинд эергээр хувь нэмэр оруулдаг хотыг төсөөлж байна. Бид ногоон байгууламж, байгальд ээлтэй барилга байгууламж барихыг дэмжсэнээр хотын нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулж, оршин суугчдын амьдралын чанарыг дээшлүүлж, эрүүл хотын экосистемийг бий болгохыг зорьж байна. Бидний арга барилд барилгын тогтвортой практикийг урамшуулах, барилгын хатуу дүрмийг мөрдүүлэх, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийн хэрэглээг дэмжих зэрэг орно. Эдгээр арга хэмжээгээрээ бид Улаанбаатар хотыг инноваци болон байгаль орчны менежментийг хамтад нь хэрэгжүүлдэг тогтвортой хотын хөгжлийн тэргүүлэгч жишээ болгон өөрчлөхийн төлөө байна.

1.1 Байгаль орчинд ээлтэй дэд бүтэц, ногоон байгууламжийг дэмжинэ

1.1.1 Эрчим хүчний хэмнэлттэй барилга байгууламж барих урамшууллыг дэмжинэ.

1.1.2 Тогтвортой материал ашиглахыг шаарддаг барилгын хатуу дүрмийг мөрдүүлнэ.

1.1.3.Шинэ барилгад нарны зай хураагуур болон бусад сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг ашиглахыг дэмжинэ.

1.2 Нийтийн тээврийн хэрэгслийг цахилгаан автобус, дугуйн замтай болгоно

1.2.1 Нийслэлийн нийтийн тээврийн үйлчилгээний цахилгаан автобусны паркийг нэмэгдүүлнэ.

1.2.2 Хотын хэмжээнд дугуйн замын өргөн сүлжээг хөгжүүлнэ.

1.2.3 Унадаг дугуйг тээврийн хэрэгсэл болгон дэмжих зорилгоор дугуй хуваалцах хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлнэ.

1.3 Хотын ногоон байгууламж, цэцэрлэгт хүрээлэнг өргөтгөх

1.3.1 Сул талбайг тогтоож, нийтийн цэцэрлэгт хүрээлэн, ногоон байгууламж болгох бодлого баримтлана.

1.3.2 Одоо байгаа цэцэрлэгт хүрээлэнгүүдийг ногоон байгууламж, амралт зугаалгын байгууламжаар сайжруулна.

1.3.3 Олон нийтийн барилга байгууламжийн дээвэр дээр цэцэрлэгжүүлэлт, ногоон дээвэр бий болгоно.

Хоёрдугаар бүлэг:

БАЙГАЛЬ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ, УУР АМЬСГАЛЫН ЭСРЭГ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

Дэлхийн цаг уурын хямрал эрчимжиж байгаа энэ үед Улаанбаатар хот байгаль орчныг хамгаалах, уур амьсгалын эсрэг арга хэмжээ авах талаар шийдвэртэй алхам хийх зайлшгүй шаардлагатай байна. Иргэний Зориг Ногоон Нам нь агаар, усны бохирдлоос эхлээд хог хаягдлын менежмент, нүүрстөрөгчийн ялгарал зэрэг манай хотод тулгамдаж буй байгаль орчны тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх зорилготой. Манай хөтөлбөр нь байгалийн нөөц баялгаа хамгаалах, тогтвортой үйл ажиллагааг дэмжихэд идэвхтэй бодлого, олон нийтийн оролцоо чухал гэдгийг онцолж байна.

Байгаль орчныг хамгаалах бидний алсын хараанд бохирдлын эсрэг хатуу арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, сэргээгдэх эрчим хүчийг дэмжих, экосистемийнхээ уян хатан чанарыг нэмэгдүүлэх зэрэг багтдаг. Байгаль орчны хариуцлагын соёлыг төлөвшүүлж, ногоон технологид хөрөнгө оруулалт хийснээр Улаанбаатар хот байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг эрс бууруулж, уур амьсгалын эсрэг үйл ажиллагаанд манлайлах боломжтой гэж бид үзэж байна.

Цогц, шинэлэг стратеги ашиглан бид илүү цэвэр, ногоон, илүү тогтвортой хотыг бий болгохыг зорьж байна. Байгаль орчныг хамгаалах, уур амьсгалын эсрэг арга хэмжээ авах бидний амлалт нь оршин суугчдынхаа амьдралын чанарыг сайжруулаад зогсохгүй хойч үедээ тогтвортой өв үлдээх болно.

2.1 Агаар, усны бохирдлыг бууруулах бодлогын хэрэгжилт

2.1.1 Үйлдвэр, тээврийн хэрэгслийн утааны стандартыг чангатгах бодлого баримтална.

2.1.2 Агаар, усны чанарын байнгын хяналтын тогтолцоог бүрдүүлнэ.

2.1.3.Үйлдвэрлэлийн бүсүүдийн орчмын ногоон орчны бүсийг хөгжүүлнэ.

2.1.4 Хөдөө аж ахуй, үйлдвэрлэлд цэвэр технологи, туршлагыг ашиглахыг дэмжинэ.

2.2 Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг дэмжих, нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулах

2.2.1 Нарны зай хураагуур, салхин сэнс суурилуулахад урамшуулал олгоно.

2.2.2 Орон сууцны болон аж ахуйн нэгжийн барилга байгууламжийн эрчим хүчний хэмнэлтийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлнэ.

2.2.3 Хотын эрчим хүчний сүлжээг сэргээгдэх эх үүсвэрт шилжүүлэх цогц төлөвлөгөө боловсруулна.

2.2.4.Цахилгаан тээврийн хэрэгслийн хэрэглээг дэмжиж, цэнэглэх дэд бүтцийг хөгжүүлнэ.

2.3 Олон нийтэд түшиглэсэн дахин боловсруулах, хог хаягдлын менежментийн хөтөлбөрүүдийг санаачлан хэрэгжүүлнэ

2.3.1. Дахин боловсруулах, хог хаягдлыг бууруулах мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилгоор боловсролын кампанит ажил өрнүүлнэ.

2.3.2.Орон нутагт дахин боловсруулах төвүүдийг байгуулж, хотын хэмжээнд тохиромжтой хогийн савтай болгоно.

2.3.3 Органик хог хаягдлыг бууруулах зорилгоор бордоо боловсруулах хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.

2.3.4 Хог хаягдлыг цэвэрлэх аянд олон нийтийн оролцоог дэмжинэ.

Гуравдугаар бүлэг:

 НИЙГМИЙН ХАЛАМЖ, ХҮРТЭЭМЖТЭЙ ӨСӨЛТ

Нийгмийн халамжийг хангах, хүртээмжтэй өсөлтийг дэмжих нь Иргэний зориг ногоон намын Улаанбаатар хотын эрхэм зорилгын гол цөм юм. Тогтвортой хот бол байгаль орчинд ээлтэй төдийгүй нийгмийн тэгш байдлыг хангасан, оршин суугч бүр зайлшгүй шаардлагатай үйлчилгээ, хувийн болон эдийн засгийн өсөлтийг хангах боломжийг олгодог гэдэгт бид итгэдэг. Манай хөтөблөр нь хямд үнэтэй орон сууц, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ, боловсрол, нийгмийн эмзэг бүлгийг дэмжих зэрэг нийгэмд тулгамдаж буй нийгмийн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх зорилготой юм.

Нийгмийн халамжийн талаарх бидний алсын хараанд нийгэм, эдийн засгийн байдлаас үл хамааран бүх иргэдийн зохистой амьдралын чанарыг баталгаажуулсан цогц хөтөлбөрүүд багтдаг. Хямд үнэтэй орон сууцанд хөрөнгө оруулалт хийснээр бид аюулгүй, нэр төртэй амьдрах нөхцлийг бүрдүүлэхийг зорьж байна. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хүчирхэг санаачлагуудаар бид оршин суугч бүрийг чанартай эмнэлгийн үйлчилгээ авах боломжийг хангахыг эрмэлздэг. Боловсролын төлөөх бидний амлалт нь бүх хүүхэд, насанд хүрэгчдэд ирээдүйд шаардлагатай ур чадвар эзэмшүүлэх тогтолцоог бий болгоход чиглэдэг.

Хүртээмжтэй өсөлт нь хүн бүрт ашигтай эдийн засгийг дэмжих явдал юм. Эдийн засгийн үйл ажиллагаанд нийт иргэд оролцох, үр шимийг нь хүртэх боломжийг бүрдүүлж, хэнийг ч орхигдуулахгүй байхыг зорьж байна. Манай бодлого нь эмзэг бүлгийг дэмжих, нийгмийн тэгш байдлыг дэмжих, эдийн засгийн инновацийг тогтвортой, хүртээмжтэй болгоход чиглэнэ.

Нийгмийн халамж, хүртээмжтэй өсөлтийг нэн тэргүүнд тавьснаар бид оршин суугч бүр цэцэглэн хөгжих боломжтой эв нэгдэлтэй, чинээлэг, эрх тэгш нийгэм байгуулахыг эрмэлзэнэ.

3.1 Хямд өртөгтэй орон сууц, илүү сайн амьдрах нөхцлийг хангах

3.1.1 Амьжиргааны түвшин доогуур өрхүүдийг хямд үнэтэй орон сууцаар хангах нийтийн орон сууцны төслийг боловсруулна.

3.1.2 Орон сууцны зардлыг хэтрүүлэхгүйн тулд түрээсийн хяналтын арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ.

3.1.3.Аюулгүй амьдрах нөхцөлийг хангах үүднээс одоо байгаа орон сууцны нөөцийг шинэчлэх, засварлах ажлыг дэмжинэ.

3.1.4.Нийгмийн интеграцчиллыг дэмжих зорилгоор холимог орлоготой орон сууцны хорооллыг хөгжүүлэхийг дэмжинэ.

3.2 Бүх иргэдэд чанартай эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх

3.2.1 Эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний хүртээмжийг дутуу бүс нутагт өргөжүүлнэ.

3.2.2 Эмнэлэг, эмнэлэг зэрэг эрүүл мэндийн дэд бүтцэд хөрөнгө оруулалт хийнэ.

3.2.3 Хоол тэжээл, дасгал хөдөлгөөн, сэтгэцийн эрүүл мэндэд чиглэсэн эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлнэ.

3.2.4. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг орлогоос үл хамааран хүн бүрд хүртээмжтэй байлгах бодлого баримтлана.

3.3 Бүх нийтэд чанартай боловсрол олгох

3.3.1.Багшийг бэлтгэх, нөөц бололцоогоор хангах замаар улсын сургуулийн чанарыг дээшлүүлнэ.

3.3.2 Бага насны хүүхдийн боловсролын хөтөлбөрт хамрагдах боломжийг өргөжүүлнэ.

3.3.3.Мэргэжлийн сургалт, насанд хүрэгчдийн боловсролын хөтөлбөрийг ур чадвар, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр дэмжинэ.

3.3.4 Тусгай хэрэгцээт хүүхдүүдийг хамруулсан боловсролын орчныг бүрдүүлнэ.

3.4 Эмзэг бүлгийг дэмжих, нийгмийн тэгш байдлыг хангах

3.4.1. Ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй болон бусад эмзэг бүлгийн хүн амд зорилтот дэмжлэг үзүүлнэ.

3.4.2 Ядуурал, нийгмийн тэгш бус байдлыг бууруулах хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.

3.4.3 Нийгмийн бүх үйлчилгээг хүртээмжтэй байлгах бодлого бармтлана.

3.4.4.Иргэний эрх, нэр төрийг хамгаалсан бодлогыг дэмжинэ.

3.5 Эдийн засгийн инноваци, хүртээмжтэй өсөлтийг дэмжих

3.5.1 Жижиг бизнес, гарааны бизнес эрхлэгчдийг буцалтгүй тусламж, зээлээр дэмжинэ.

3.5.2 Ажлын байр бий болгох, шударга цалин хөлсийг дэмжих эдийн засгийн бодлого боловсруулна.

3.5.3 Тогтвортой үйлдвэрлэл, ногоон ажлын байруудад хөрөнгө оруулалт хийнэ.

3.5.4 Эдийн засгийн өсөлт, инновацийг бий болгоход төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг дэмжинэ.

Дөрөвдүгээр бүлэг:

 ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИННОВАЦИ БА НОГООН АЖЛЫН БАЙР

Орчин үеийн эдийн засагт инноваци ба тогтвортой байдал зэрэгцэн явж байна. Иргэний Зориг Ногоон нам нь Улаанбаатар хотод инновацийг шингээсэн, бизнес эрхлэлтийг дэмжсэн, ногоон ажлын байр бий болгосон эдийн засгийн орчныг бүрдүүлэхийн төлөө байна. Бидний алсын хараа нь Улаанбаатар хотыг хамгийн сүүлийн үеийн технологи, ногоон туршлагууд өсөлт, хөгжлийг хангадаг тогтвортой эдийн засгийн үйл ажиллагааны төв болгон өөрчлөх явдал юм. Бид эдийн засгийн инноваци, ногоон ажлын байр бий болгоход анхаарлаа хандуулснаар бүх оршин суугчдаа боломжоор хангасан, тогтвортой, цэцэглэн хөгжсөн хотыг байгуулахыг зорьж байна.

Манай мөрийн хөтөлбөр нь жижиг, дунд бизнес, гарааны бизнес, тогтвортой үйлдвэрлэлийг дэмжихийн чухлыг онцолж байна. Ногоон технологид хөрөнгө оруулалт хийж, инновацийн соёлыг төлөвшүүлснээр бид өрсөлдөх чадвартай, байгаль орчинд ээлтэй эрч хүчтэй эдийн засгийг бий болгож чадна. Бидний арга барилд ногоон бизнест санхүүгийн дэмжлэг, урамшуулал олгох тогтолцоог боловсронгуй болгох, тогтвортой практикт судалгаа, хөгжлийг дэмжих, ажиллах хүчээ ногоон эдийн засагт шаардлагатай ур чадвараар хангах зэрэг орно.

Стратегийн бодлого, санаачилгуудаар дамжуулан бид өсөлтийг өдөөж зогсохгүй хүрээлэн буй орчны эрүүл мэндийг нэн тэргүүнд тавьдаг эрч хүчтэй эдийн засгийн ландшафтыг бий болгохыг зорьж байна. Бид эдийн засгийн инновацийг дэмжих, ногоон ажлын байр бий болгох замаар Улаанбаатар хотыг тогтвортой, хүртээмжтэй эдийн засгийн ирээдүй рүү хөтөлнө.

4.1 Жижиг бизнес, гарааны бизнесийг дэмжих

4.1.1 Жижиг бизнес, гарааны бизнес эрхлэгчдэд буцалтгүй тусламж, бага хүүтэй зээл олгоно.

4.1.2 Бизнес эрхлэлтийг дэмжих бизнес инкубатор, инновацийн төвүүдийг байгуулна.

4.1.3 Шинээр болон одоо байгаа бизнес эрхлэгчдийг дэмжих сургалт, зөвлөх хөтөлбөрийг санал болгоно.

4.1.4 Бизнесийн өсөлтийг дэмжих зохицуулалтын таатай орчныг бүрдүүлнэ.

4.2 Тогтвортой үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх

4.2.1 Нар, салхины эрчим хүч зэрэг сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлнэ.

4.2.2 Тогтвортой хөдөө аж ахуйн үйл ажиллагаа, орон нутгийн хүнсний үйлдвэрлэлийг дэмжинэ.

4.2.3.Эко аялал жуулчлалын өсөлт, тогтвортой аялалын санаачлагыг дэмжинэ.

4.2.4 Ногоон үйлдвэрлэл, байгаль орчинд ээлтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд хөрөнгө оруулалт хийнэ.

4.3 Судалгаа, хөгжилд хөрөнгө оруулах

4.3.1 Ногоон технологи, тогтвортой туршлагын чиглэлээр судалгаа, шинжилгээний ажлыг дэмжинэ.

4.3.2 Их дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдийн хамтын ажиллагааг дэмжинэ.

4.3.3.Байгаль орчин, эдийн засгийн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх төслүүдэд инновацийн тэтгэлэг бий болгоно.

4.3.4 Инновацийн ногоон технологийг арилжаанд нэвтрүүлэхийг дэмжинэ.

4.4 Ногоон ажлын байр бий болгох, ажиллах хүчний хөгжил

4.4.1 Ажилчдыг ногоон ажлын байранд шаардлагатай ур чадвараар хангах сургалтын орчныг дэмжих бодлого боловсруулна.

4.4.2 Ногоон ур чадварын эрэлт хэрэгцээг тодорхойлох, хангах чиглэлээр үйлдвэрүүдтэй хамтран ажиллана.

4.4.3 Сэргээгдэх эрчим хүч, эрчим хүчний хэмнэлт, тогтвортой барилгын салбарт ажлын байр бий болгохыг дэмжинэ.

4.4.4 Бүх оршин суугчдад ногоон ажлын байрны тэгш хүртээмжийг хангана.

4.5 Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийг дэмжих

4.5.1 Эдийн засгийн инновацийг бий болгоход төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг дэмжинэ.

4.5.2 Тогтвортой төсөл, ногоон дэд бүтцэд чиглэсэн хамтарсан үйлдвэрүүдийг хөгжүүлнэ.

4.5.3 Тогтвортой байдлыг хангахад олон нийтийн санаачилгыг дэмжихийн тулд хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг хөшүүрэг болгоно.

4.5.4.Төрийн байгууллага, хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүдийн мэдлэг солилцох, хамтын ажиллагааг дэмжинэ.

Тавдугаар бүлэг:

 САЙН ЗАСАГЛАЛ,ИРГЭДИЙГ ОРОЛЦОО

Хөгжин цэцэглэн хөгжиж буй, тогтвортой хотын үндэс нь сайн засаглал, иргэдийн идэвхтэй оролцоонд оршдог. Иргэний Зориг Ногоон нам нь Улаанбаатар хотын засаглалын ил тод, хариуцлагатай байдал, хүртээмжтэй байдлыг дэмжих зорилготой. Төр шударга ажиллаж, шийдвэр гаргах үйл явцад иргэдээ идэвхтэй оролцуулж байгаа нь олон нийтийн хэрэгцээ, хүсэл эрмэлзлийг илүү сайн хангаж чадна гэж бид үзэж байна. Манай мөрийн хөтөлбөр нь ардчилсан институцийг бэхжүүлэх, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, төр, ард түмний итгэлцэл, хамтын ажиллагааны соёлыг төлөвшүүлэх зорилготой.

Сайн засаглал гэдэг нь зөвхөн үр дүнтэй удирдлага төдийгүй тэдний амьдралд нөлөөлөх бодлогыг тодорхойлоход иргэдийн идэвхтэй оролцоог хамардаг. Иргэдийн оролцоог дэмжсэнээр бид ард түмний хүсэл зоригийг бодитоор тусгасан, илүү хариуцлагатай, хүртээмжтэй төрийг бий болгохыг зорьж байна. Бидний арга барилд ил тод засаглалын туршлагыг хэрэгжүүлэх, дижитал засаглалын санаачилгыг дэмжих, дуу хоолой бүрийг сонсож, үнэлдэг иргэдийн оролцоотой ардчиллыг төлөвшүүлэх зэрэг орно.

Цогц бодлого, санаачилгаар бид иргэдийг чадавхжуулах, нийгэмд шударга ёсыг тогтоох, төр үйлчилж буй ард түмнийхээ өмнө хариуцлага хүлээдэг засаглалын тогтолцоог бүрдүүлэхийг зорьж байна. Сайн засаглал, иргэдийн оролцоог чухалчилснаар бид сайн засаглалтай төдийгүй гүн гүнзгий ардчилсан, хүртээмжтэй хотыг бий болгохын төлөө байна.

5.1 Ил тод, хариуцлагатай байдлыг нэмэгдүүлэх

5.1.1 Төрийн мэдээллийг олон нийтэд хүртээмжтэй болгох нээлттэй мэдээллийн бодлогыг хэрэгжүүлнэ.

5.1.2.Төрийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих, авлигаас урьдчилан сэргийлэх хараат бус хяналтын байгууллагыг байгуулна.

5.1.3.Засгийн газрын гүйцэтгэл, зарцуулалтын талаар олон нийтэд тогтмол тайлагнаж байхыг шаардах.

5.1.4 Ёс зүйгүй үйлдлүүдийг мэдээлэхийг дэмжих үүднээс мэдээлэгчийг хамгаалах тухай хуулийг сурталчлах.

5.2 Дижитал засаглалыг дэмжих

5.2.1.Төрийн үйлчилгээ, мэдээллийг иргэдэд хүргэх дижитал платформыг хөгжүүлнэ.

5.2.2 Захиргааны үйл ажиллагааг оновчтой болгох, хүнд суртлыг бууруулах цахим засаглалын шийдлүүдийг хэрэгжүүлнэ.

5.2.3.Иргэдийн мэдээлэл, нууцлалыг хамгаалах цахим аюулгүй байдлын арга хэмжээг сайжруулна.

5.2.4 Төрийн худалдан авах ажиллагааны ил тод, үр ашигтай үйл явцыг хөнгөвчлөх технологи ашиглана.

5.3 Шийдвэр гаргах түвшинд иргэдийн оролцоог дэмжих

5.3.1 Бодлогын асуудлаар иргэдийн санал хүсэлтийг цуглуулах олон нийтийн форум, хотын захиргааны хурал зохион байгуулна.

5.3.2.Төсвийн хөрөнгийг хэрхэн хуваарилах талаар иргэд санал бодлоо илэрхийлэх, иргэдийн оролцоонд тулгуурласан төсвийн хөтөлбөрийг боловсруулна.

5.3.3.Тодорхой асуудлаар санал оруулах зорилгоор иргэдээс бүрдсэн зөвлөх зөвлөлийг байгуулна.

5.3.4 Хүн амын өргөн хүрээний хэсгээс санал хүсэлт, санал бодлыг цуглуулах судалгаа, дижитал хэрэгслийг ашиглана.

5.4 Иргэний боловсрол, оролцоог дэмжих

5.4.1.Иргэдэд эрх, үүргийг нь таниулах иргэний боловсролын хөтөлбөрийг эхлүүлнэ.

5.4.2 Сайн дурын үйл ажиллагаа, олон нийтэд үйлчлэх санаачилгыг дэмжинэ.

5.4.3.Иргэний байгууллага, анхан шатны хөдөлгөөнүүдийн хөгжлийг дэмжинэ.

5.4.4 Залуучуудыг засаглал, төрийн үйл хэрэгт татан оролцуулахыг дэмжинэ.

5.5 Төр, иргэдийн хоорондын итгэлцэл, хамтын ажиллагааг бий болгох

5.5.1.Төрийн байгууллагуудад итгэх олон нийтийн итгэлийг дээшлүүлэх санаачлага хөгжүүлэх.

5.5.2.Төрийн албан хаагч, иргэдийн хамтын ажиллагааны соёл, харилцан хүндэтгэлийг төлөвшүүлнэ.

5.5.3 Иргэдийн санал хүсэлт, санал хүсэлтийг төрөөс хариуцан ажиллахыг дэмжинэ.

5.5.4. Засаглалд гарал үүсэл харгалзахгүйгээр бүх иргэд дуу хоолойгоо хүргэх хүртээмжтэй бодлогыг дэмжинэ.

Зургаадугаар бүлэг:

СОЁЛЫН ӨВ

Улаанбаатар бол соёлын баялаг өвтэй түүхэн хот юм. “Иргэний Зориг Ногоон нам” энэ өв соёлоо хамгаалахын зэрэгцээ нийт оршин суугчдын сайн сайхны төлөөх үйлсийг дэмжин ажиллах болно. Хотын хүч чадал нь соёлын үндэс, ард иргэдийн эрүүл мэнд, аз жаргалд оршдог гэдэгт бид итгэдэг. Манай хөтөлбөрт соёлын дурсгалт газруудыг хамгаалах, урлагийг сурталчлах, чанартай эрүүл мэнд, амралт сувиллын газруудад хүртээмжтэй болгох санаачилгууд багтдаг. Бид өнгөрсөн ба одоо үеээ үнэлснээрээ орчин үеийг шингээж, уламжлалаа дээдэлсэн хотыг бий болгохыг зорьж байна.

6.1 Соёлын өвийг хадгалах

6.1.1.Түүх, соёлын дурсгалт газруудыг хамгаалах, сэргээн засварлах.

6.1.2 Орон нутгийн уран бүтээлчид, соёлын арга хэмжээг дэмжин, соёлын эрч хүчийг бий болгох.

6.1.3 Соёлын боловсролын хөтөлбөрийг сургууль, олон нийтэд сурталчлах.

6.1.4 Уламжлалт хөгжим, гар урлал зэрэг биет бус өвийг баримтжуулах, хамгаалах чиглэлээр соёлын байгууллагуудтай хамтран ажиллана.

6.2 Нийгмийн эрүүл мэнд, сайн сайхан байдлыг дэмжих

6.2.1 Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг хүртээмжтэй хүргэх нийгмийн эрүүл мэндийн төвүүдийг хөгжүүлнэ.

6.2.2 Хоол тэжээл, дасгал хөдөлгөөн, сэтгэцийн эрүүл мэндэд чиглэсэн нийгмийн эрүүл мэндийн кампанит ажлыг хэрэгжүүлнэ.

6.2.3.Спорт, чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх зорилгоор амралт, чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх талбай, байгууламжийг нэмэгдүүлнэ.

6.2.4 Нийгмийн тусгаарлалтыг шийдвэрлэх, олон нийтийн харилцаа холбоог дэмжих хөтөлбөрүүдийг дэмжих.

6.3 Амьдралын чанарыг сайжруулах

6.3.1.Бүх хороололд цэвэр ус, ариун цэврийн байгууламж зэрэг нэн шаардлагатай үйлчилгээг авах боломжтой байх.

6.3.2 Иргэдийн хамтын ажиллагаа, гадаа үйл ажиллагаа явуулахыг дэмжсэн ногоон байгууламж, нийтийн эзэмшлийн талбайг сурталчлах.

6.3.3 Хүүхдийн болон ахмадын асрамжийн газрыг хямд үнээр хөгжүүлнэ.

6.3.4 Олон нийтийн цагдаа, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх хөтөлбөрөөр дамжуулан аюулгүй, хүртээмжтэй хорооллыг дэмжинэ.

6.4 Олон нийтийн оролцоо, сайн дурын үйл ажиллагааг дэмжих

6.4.1 Иргэдийг орон нутгийг тохижуулах төсөлд оролцохыг дэмжсэн сайн дурын хөтөлбөрүүдийг бий болгоно.

6.4.2 Орон нутгийн арга хэмжээ, олон нийтийн хэлэлцүүлгээр иргэдийн оролцоог дэмжинэ.

6.4.3 Орон нутгийн амьдралын чанарыг сайжруулахад хөршийн холбоо, олон нийтийн бүлгүүдийг дэмжих.

6.4.4 Олон нийтийн сайн дурынхан, удирдагчдын оруулсан хувь нэмрийг үнэлж, тэмдэглэх.

Дүгнэлт

 “Иргэний зориг ногоон нам”-аас Улаанбаатар хотод дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөр нь тогтвортой, хүртээмжтэй, чинээлэг ирээдүйн зоримог, цогц алсын хараа юм. Хотын тогтвортой хөгжил, байгаль орчныг чандлан хамгаалах, нийгмийн халамж, эдийн засгийн шинэчлэл, сайн засаглалаар дамжуулан бид хотоо орчин үеийн, хариуцлагатай хотын амьдралын загвар болгон хувиргаж чадна.

Эдгээр зарчмуудыг тууштай баримталж, зорилгодоо хүрэхийн тулд хамтын ажиллагаа, шинийг санаачлах, иргэн бүрийн идэвхтэй оролцоо шаардлагатай. Тогтвортой байдал, хүртээмжтэй байдлын соёлыг төлөвшүүлснээр Улаанбаатар хот оршин суугчдынхаа хэрэгцээг хангаад зогсохгүй хойч үедээ гэрэлт ирээдүйд хүрэх замыг нээхийг зорьж байна.